• NL
  •  

    Bouwsector: zoek de oplossing niet alleen in hout

    De bouw is wereldwijd een van de grootste uitstoters van CO₂. De sector neemt 40% van de CO₂ uitstoot voor haar rekening en staat in de top 5 grootste klimaatboosdoeners samen met de staal-, cement- en transportindustrie. Voor de bouwsector ligt dus een grote opgave om te veranderen. Er wordt gezocht naar nieuwe manieren om te bouwen. De oplossingsrichting is circulair en hout wordt veelal gezien als dé oplossing. Daan van Rooijen, associate lector bij het lectoraat Duurzame Kunststoffen van NHL Stenden, waarschuwt echter. Daan: “We hebben bomen hard nodig om onze CO₂ uitstoot te reduceren en onze biodiversiteit op pijl te houden.”

    “Rekenen we door hoeveel hout je nodig hebt voor huisverwarming en bouwmaterialen in 2050, dan moeten we de hele aarde volplanten met productiebossen om aan voldoende hout te komen.”

    De heilige graal
    Hout heeft op dit moment de laagste CO₂ uitstoot van alle traditionele bouwmaterialen. Daarnaast is hout een product dat al veel in de bouw gebruikt wordt. Wat de bouwsector zich niet realiseert is dat hout weliswaar goedkoop is en hernieuwbaar, maar relatief zwak. Het vergt bescherming tegen vocht en weersinvloeden, is moeilijk demonteerbaar en beperkt recyclebaar. Daarnaast worden China, India en landen in Afrika en Zuid-Amerika steeds welvarender en gaan meer huizen bouwen van hout met ontbossing tot gevolg. Daan: “Daar komt bij dat de wereldbevolking tot 2050 nog met drie miljard mensen stijgt. Al deze mensen moeten ergens wonen en ook daar moeten huizen voor worden gebouwd. Rekenen we dat door in de hoeveelheid hout die je dan nodig hebt voor huisverwarming en bouwmaterialen, dan moeten we de hele aarde vol zetten met productiebossen om aan voldoende hout te komen.”

    Club van Rome
    Daan verwijst daarin naar de Club van Rome. Een groep van Europese wetenschappers die in 1968 is opgericht en die nog steeds hun bezorgdheid over de toekomst van de wereld voor het voetlicht brengt middels rapporten en onderzoeken. Het bekendste rapport van deze club is: ‘De grenzen aan de groei’ uit 1972. In dit rapport staat de uitputting van natuurlijke bronnen van de aarde centraal in relatie tot de groeitrend van de wereldbevolking, industrialisatie, vervuiling en voedselproductie. Kijken we naar recente publicaties van deze club dan zijn de uitkomsten nog even schokkend en anno 2019 zichtbaarder en nijpender dan ooit. Daan: “Waar deze wetenschappers ons toen al voor waarschuwden wordt nu realiteit. We zullen onze hele economie en manier van leven drastisch moeten veranderen, willen we onze planeet leefbaar houden. De gedachte dat de bouw dat kan oplossen met voornamelijk houtbouw is daarin onrealistisch. We hebben op zijn minst een factor vijf reductie nodig van ons gebruik van natuurlijke bronnen.”

    “In tegenstelling tot hout zitten er erg veel voordelen aan agro gebaseerd biocomposiet.”

    Agro gebaseerd biocomposiet
    Een belangrijke oplossingsrichting voor de bouw is volgens Daan het gebruik van agro gebaseerde biocomposieten. Composieten die gemaakt worden van plantenvezels zoals vlas en hennep en harsen gemaakt van agrarisch afval. Iets waar binnen het lectoraat ,vanuit het Green PAC onderzoeksproject Biobased Bouwen, volop aandacht voor is. Onlangs nog opende Daan samen met het bedrijfsleven, Drenthe College en Hondsrugcollege het eerste tinyhouse van 100% agrobased biocomposiet. Daan: “In tegenstelling tot hout zitten er erg veel voordelen aan agro gebaseerd biocomposiet. Het is te maken met reststromen uit de landbouw en kost geen bos. Daarnaast zorgt het voor een uitstekende isolatiewaarde door het gebruik van sandwichpanelen. Gooi je alle materialen op een berg bij het bouwen van een huis, dan heb je bij een agrobased biocomposiet huis 80% minder grondstoffen en materialen nodig dan wanneer je het van hout, staal en beton bouwt.”

    “Met agrobased biocomposiet is lichter en eenvoudiger industrieel en modulair te bouwen, wat de flexibiliteit en circulariteit van woningen gigantisch verbeterd.”

    Onbekend maakt onbemind
    Daan: “Doordat hout in de gehele sector wordt gezien als dé oplossing om circulair te bouwen, is er weinig zichtbaarheid voor agrobased biocomposiet. Dat is ook logisch als je kijkt naar bijvoorbeeld het FSC keurmerk. Dit keurmerk garandeert dat hout wordt verkregen via verantwoord bosbeheer. Uiteraard is dat op korte termijn mooi voor Europa, maar het is geen oplossing die een duurzame doorbraak oplevert voor de rest van de wereld en zeker niet voor de toekomstige wereldvraag naar bouwmaterialen tot 2050. Natuurlijk draagt het bij aan het terugdringen van de hoeveelheid CO₂, helemaal in vergelijking met staal en beton. Maar helaas zien architecten, projectontwikkelaars, woningcorporaties en andere betrokkenen uit de bebouwde omgeving niet dat het vele malen beter moet dan traditionele houtbouw. Die zien alleen dat het beter is dan de huidige staal en betonconstructies. En dat terwijl er met agrobased biocomposiet lichter en eenvoudiger industrieel en modulair te bouwen is, wat de flexibiliteit en daardoor circulariteit van woningen gigantisch verbeterd.”

    Een factor vijf oplossing
    Om de wereld duurzaam te laten leven moeten we terug in het huidige gebruik van natuurlijke bronnen van 2,18 aardes per jaar naar één. Daan: “Kortom 80% reductie van ons gebruik aan natuurlijke bronnen (een factor vijf) is een realistische doelstelling voor onze Nederlandse bouwindustrie. Lukt dat, dan is dat een voorbeeld voor de rest van de wereld.”

    Vanuit het lectoraat en Green PAC wil Daan verandering brengen in de bouwindustrie. Daan: “We laten zien dat agrobased biocomposiet een oplossing kan zijn. Je kan er modulair mee bouwen, zelfs nog beter dan met hout. Het is lichter en dus makkelijker te verplaatsen waardoor woningen niet langer vastzitten (vastgoed) aan de grond, wat weer grote voordelen oplevert in de financiering ervan. We kunnen er zelfs staal mee vervangen. Dat laatste laten we momenteel zien in Fryslân, waar we vanuit het project DRIVE een fietsbrug maken van biocomposiet.”

    “Met agro gebaseerd biocomposiet wordt het mogelijk om bossen terug te geven aan de natuur, waarmee we CO₂ reductie realiseren en bijdragen aan het herstel van biodiversiteit.”

    Verder geeft Daan aan dat biocomposiet betere energetische eigenschappen heeft, goed kan worden hergebruikt en te recyclen is. Daan: “De levensduur van biocomposiet is veel langer dan die van hout en het kan worden aangepast aan verschillende recyclingbehoeften. Zo kan het composteerbaar gemaakt worden, maar ook gerecycled en weer verwerkt tot nieuwe platen en profielen. Bovendien, en dat is nog wel het grootste voordeel ten opzichte van hout, kan agro gebaseerd biocomposiet gemaakt worden van natuurlijke grondstoffen die boeren kunnen verbouwen. In potentie kan dat een grote reductie van ons gebruik van natuurlijke bronnen opleveren. We kunnen niet alleen voedsel, maar ook onze bouwmaterialen maken van agrarische (rest)producten. Daardoor is er minder druk op onze natuur en de oerbossen waar ons hardhout vandaan komt. En dat maakt het een perfecte oplossing om de ontbossing tegen te gaan en minder productiebossen te planten. Landbouw is daarnaast een factor twee efficiënter dan bosbouw als het gaat om productie van vezels, waardoor we met agro gebaseerd biocomposiet direct bijdragen aan de oplossing voor het gebrek aan ruimte voor productiebossen. Nog een stap verder biedt agro gebaseerd biocomposiet de mogelijkheid om bossen terug te geven aan de natuur waarmee we CO₂ reductie realiseren en bijdragen aan het herstel van biodiversiteit. De bossen gaan weer leven, wat weer bijdraagt aan het herstellen van de natuurlijke balans. Een win-win situatie.”

     
    Tiny-House-Dakpaneel